Nieznane fakty z życia wybitnego naukowca, sosnowiczanina prof. Michała Reichera
Piotr Dudała
Redaktor Naczelany
SosnowiecFakty.pl
Michał Reicher urodził się w Sosnowcu 17. 11. 1888 roku, jego rodzicami byli Stanisław Reicher i Maria z Perlmutterów. Michał Reicher miał czworo rodzeństwa: Wandę , zamężną z Zygmuntem Kamieńskim, Ludwikę po mężu Treter, Kazimierza i Anielę po mężu Urbanowicz. Ojciec był szanowanym w Sosnowcu przemysłowcem.
Początki edukacji Michała Reichera odbywał w domu rodzinnym. Rodzice zatrudniali domowe nauczycielki, jedną z nich była Anna Bylczyńska, która przyjechała do Sosnowca w 1897 roku. Jej pobyt w swoim rodzinnym domu i nauczanie wspominał Michał Reicher w „Moim kalendarzu” spisanym już w Gdańsku, po kilkudziesięciu latach.
W 1898 roku rozpoczął naukę w Gimnazjum Realnym w Sosnowcu. 3 W 1902 roku, będąc uczniem IV klasy, wstąpił do tajnej organizacji uczniowskiej. Został kierownikiem jednego z kółek, w którym wykładał historię Polski. Zebrania tego kilkuosobowego koła odbywały się w niedziele, w domu rodziców Michała Reichera. Należał do niego również jego stryjeczny brat Tadeusz Reicher. Organizacja ta działała w warunkach konspiracyjnych. Przez pewien czas Michał Reicher był również skarbnikiem organizacji, odpowiedzialnym za dobrowolnie składki. Fundusze były przeznaczone, między innymi, na zakup nowych pozycji do biblioteki, której siedziba ze względów konspiracyjnych znajdowała się w Niwce, czyli poza miastem. Zamówione książki były przynoszone i przekazywane zainteresowanym w szkole, lub podczas niedzielnych kompletów. Były to lektury wydawane po polsku, w Galicji i w „Kongresówce” uważane przez władze za nieprawomyślne i z tego tytułu zakazane.
Jesienią 1904 roku całe Królestwo objęła fala niepokojów, strajków i demonstracji. Miały one tło społeczne i niepodległościowe. Integralną ich częścią były strajki szkolne, które odbywały się pod hasłem żądań o polską szkołę. W sosnowieckiej Szkole Realnej w końcu 1904 roku pod wpływem wieści dochodzących z Warszawy rozpoczęto przygotowania do zamanifestowania poglądów młodzieży na temat szkoły rosyjskiej. Jednak wybuch strajku powszechnego spowodował przyśpieszenie tych działań. Młodzież opuściła szkołę, nie przedstawiając własnych żądań.
Dopiero po Nowym Roku przygotowano petycję w języku polskim i rosyjskim, zawierającą żądania otwarcia polskiej szkoły i reformy nauczania. Ostateczna redakcja petycji odbyła się 10 lutego1905 roku, na zebraniu w domu rodziców Michała Reichera. Wzięło w nim udział około 45 osób. Przygotowaną petycję uczniowie dostarczyli dyrektorowi Kraśnickiemu. Była napisana po polsku i rosyjsku. Odczytali ją dwaj uczniowie: po polsku Władysław Borkowski i po rosyjsku Teodor Suchodolski. Dyrektor szkoły przyjął ją i obiecał przekazać władzom zwierzchnim.
W okresie strajku trwała akcja samokształceniowa, polegająca na spotkaniach w kilkuosobowych grupach. Zajęcia prowadzili uczniowie ze starszych klas, a niekiedy osoby spoza szkoły. Jednym z miejsc gdzie były prowadzone zajęcia był dom Rodziców Michała Reichera. Dziennie odbywało się nawet kilka zebrań. Jednocześnie trwała, początkowo skuteczna, akcja przeciwko łamistrajkom. Po kilku tygodniach strajk zaczął gasnąć, coraz większa grupa młodzieży, często pod naciskiem rodziców, przestraszonych o los dzieci, przystępowała do nauki w szkole.
Po wielu latach proszony przez stalinogrodzki (katowicki) KW PZPR, o napisanie relacji o strajku szkolnym 1905 roku udzielił odpowiedzi, z której pochodzi fragment ilustrujący motywy i cele tamtych wydarzeń: „Dla mnie jak i dla większości kolegów szkolnych walka jaką prowadziliśmy była to wyłącznie walką z okupantem, który zabrał nam Ojczyznę, swobodę. Wydzierał i spaczał naszą kulturę, język, zwyczaje i obyczaje, nasze charaktery.”
Po upadku Strajku szkolnego Michał Reicher został relegowany ze szkoły, bez prawa kontynuacji nauki i przystąpienia do egzaminu maturalnego. Po wydaleniu za szkoły Michał Reicher był przygotowywany do egzaminu maturalnego przez Henryka Kułakowskiego, nauczyciela zatrudnionego przez jego Rodziców. W celu kontynuacji nauki rodzina wysyła go do Zurychu, gdzie po złożeniu egzaminu wstępnego został przyjęty na wydział filozoficzny Uniwersytetu w Zurychu.
Mimo tego, w 1907 roku, kiedy cofnięto mu zakaz nauki w zaborze rosyjskim przystąpił jako eksternista do egzaminu maturalnego w Warszawskim Korpusie Kadetów. Egzamin ten zdał z wynikiem bardzo dobrym.8 Wyjechał następnie do Szwajcarii i do 1912 studiował w Zurychu, specjalizując się w antropologii pod kierownictwem profesora antropologii Rudolfa Martina oraz profesora anatomii Georga Rugego. Studiował według programu opracowanego przez profesora Martina dla osób pragnących specjalizować się w antropologii. Program ten obejmował przerobienie czterech pierwszych semestrów studiów lekarskich, włącznie z pracą prosektoryjną, oraz z ćwiczeniami z zakresu histologii i technik mikroskopowych, które Michał Reicher odbywał pod kierownictwem profesora Rugego.
Czternastego maja 1912 roku otrzymał doktorat filozofii summa cum laudae na podstawie pracy poświęconej kształtowi czaszek alpejskich i mongolskich krótkogłowców, której tytuł brzmiał „Untersuchungen über die Schädelform der alpenländischen und mongolischen Brachycephalen. I. Zur Charakteristik einiger Brachycephaler Schädelformen”. Została ona opublikowana w Zeitschrift für Morphologie und Anthropologie w 1912 roku.
żródło: Krzysztof Lewicki
Michał Reicher – jego wpływ na rozwój polskiej anatomii
Praca doktorska
Promotor : Prof. dr hab. med. Olgierd Narkiewicz
Gdański Uniwersytet Medyczny
Wydział Lekarski
Gdańsk 2010